Kaygı nedir? Her kaygı hastalık belirtisi midir?
Zihnimiz sorunlar ve tehlikeler karşısında bizi uyaracak erken uyarı sistemine sahiptir. Bu sistem geçmişte hayata devam edebilmek için fiziksel tehlikelere karşı kullanılırken, günümüzde zihnimizdeki olumsuz bir düşünce ile bile tetiklenebilmektedir. Kaygı, tüm insanların yaşadığı ve “nedeni bilinmeyen korku hali” olarak tarif edilen bir duygulanım şeklidir. Kişinin hissettikleri korku duygusuna çok benzerdir; ancak, kişi “neden korkuyorum” sorusuna yanıt veremez. Olası bir tehdit beklentisinin bireyde yarattığı kontrol edilemezlik duygusudur. Gelecek yönelimlidir ve gerilimin bedensel belirtilerini taşır. Çevrede olanlardan haberdar olma, geleceği planlama, çevre koşullarına uyum sağlama ve harekete geçme gibi işlevleri bulunur. Ağrı nasıl vücutta bir şeylerin yolunda gitmediğini haber veriyorsa kaygı da ruhsal dengemizi zorlayan bir olay olduğunu bize haber vermek üzere varolmuş bir duygulanımdır.
Hafif ya da orta düzeyde kaygı daha iyi anlamamızı, daha hızlı ve daha uygun tepki vermemizi, başa çıkma becerilerimizin gelişmesini sağlar. Akut orta düzeyde kaygı, performansı arttırır. Süregen yüksek düzeyde kaygı plan yapma kapasitesini, uygun yargılamada bulunmayı, becerileri kullanmayı, yararlı bilgiyi kavramayı engelleyerek düşünme ve eyleme geçmeyi ketleyebilir. Kaygının patolojik oluşunu belirleyen üç ölçüt; şiddeti, süresi, ve işlevselliği bozmasıdır.
- Olağan durumlar konusunda akılcı olmayacak şekilde, orantısız olma
- Düşüncede çarpıtmalara neden olma
- Günlük etkinlikleri engelleme
- Kontrol etmede güçlük yaşanması
- Şiddetli ve yoğun olma
- Kaçınma ve kaçmaya yönlendirmesi
- Belirgin bir sıkıntı, zorlanma oluşturması
hastalıklı kaygının başlıca özellikleridir. Depresyon, tükenmişlik, kronik yorgunluk, ayrıca hipertansiyon, fibromiyalji gibi fiziksel hastalıklar sık görülen komplikasyonlarıdır. Kaygı patolojik düzeye ulaşır ulaşmaz, kaygıyı azaltacak tedaviler uygulanır, kaygıyla uygun şekilde başa çıkma mekanizmaları geliştirilirse kişi bu süreçten güçlenerek, dayanıklılık geliştirerek çıkabilir.
